Tóm tắt:
Mục tiêu:
1. Mục tiêu chung:
Cung cấp luận cứ khoa học và đề xuất các giải pháp khoa học công nghệ về hạ tầng cơ sở thủy lợi phục vụ phát triển các mô hình chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp nhằm thực hiện tốt chương trình “tái cơ cấu ngành nông nghiệp” góp phần xây dựng “nông thôn mới” trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
2. Mục tiêu cụ thể:
- Đánh giá được thực trạng hệ thống thủy lợi nội đồng (thủy lợi cấp xã), khả năng chủ động nguồn nước phục vụ các mô hình sản xuất nông nghiệp chủ lực.
- Đề xuất được các giải pháp khoa học công nghệ cho trước mắt và chiến lược lâu dài về nâng cấp, từng bước hiện đại hóa hệ thống hạ tầng cơ sở thủy lợi phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp, nâng cao chất lượng hoàn thiện tiêu chí thủy lợi góp phần xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
- Ứng dụng các giải pháp khoa học công nghệ về thủy lợi và công nghệ tưới tiết kiệm nước trong công tác thiết kế quy hoạch nhằm nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng cho một số mô hình mẫu vùng sản xuất chuyên lúa; chuyên cây ăn trái hoặc rau màu và vùng nuôi trồng thủy sản góp phần xây dựng nông thôn mới cấp xã tỉnh Trà Vinh.
* Nội dung nghiên cứu:
- Nội dung 1: Thu thập, khảo sát bổ sung các dữ liệu có liên quan đến hệ thống thủy lợi phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới tỉnh Trà Vinh.
- Nội dung 2: Đánh giá thực trạng hạ tầng cơ sở thủy lợi, khả năng chủ động nguồn nước tưới tiêu cho các mô hình sản xuất nông nghiệp chủ lực của tỉnh Trà Vinh và dự báo khả năng cấp thoát nước trong nội đồng trước bối cảnh biến đổi khí hậu – nước biển dâng.
- Nội dung 3: Đề xuất giải pháp khoa học công nghệ về hạ tầng thủy lợi nội đồng cho vùng chuyên lúa.
- Nội dung 4: Đề xuất giải pháp khoa học công nghệ về hạ tầng thủy lợi nội đồng cho vùng chuyên cây ăn trái, rau màu hoặc lúa – màu.
- Nội dung 5: Đề xuất giải pháp khoa học công nghệ về hạ tầng thủy lợi nội đồng cho vùng nuôi trồng thủy sản (chú trọng thủy sản mặn lợ ven biển).
- Nội dung 6: Đề xuất giải pháp khoa học công nghệ về hạ tầng thủy lợi nội đồng bảo vệ môi trường vùng nông thôn.
- Nội dung 7: Hội thảo khoa học trao đổi kết quả, viết báo cáo tổng kết đề tài.
* Phương pháp nghiên cứu: Các phương pháp nghiên cứu chính và kỹ thuật chính đã được sử dụng trong đề tài dưới đây như:
- Phương pháp kế thừa, điều tra khảo sát thực địa;
- Phương pháp chuyên gia và cộng đồng;
- Phương pháp mô hình toán;
- Phương pháp đối chiếu so sánh;
- Kỹ thuật khai thác hệ thông tin địa lý GIS, phần mềm bản đồ....
• Kết quả thực hiện:
1. Đã tổng quan được điều kiện tự nhiên, tình hình phát triển kinh tế xã hội tỉnh Trà Vinh có liên quan đến vấn đề nâng cấp, từng bước hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng. Tổng quan về quá trình hiện đại hóa công tác thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp và tình hình phát triển nông thôn mới ở trong và ngoài nước.
2. Đã đánh giá thực trạng hệ thống công trình thủy lợi (đi sâu vào hệ thống thủy lợi cấp xã – thủy lợi nội đồng) trên các vùng sản xuất nông - ngư nghiệp tỉnh Trà Vinh.
3. Đã đánh giá được những thành quả đạt được và một số hạn chế, khó khăn khi thực hiện Đề án tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trên địa bàn tỉnh Trà Vinh (đánh giá 03 năm từ 2013 - 2016).
4. Đã tính toán thủy lực hệ thống bằng mô hình toán chất lượng nước (MIKE 11) trên toàn tỉnh Trà Vinh, chi tiết cho các mô hình mẫu đại diện cho các vùng trồng lúa, cây ăn trái và vùng NTTS, đây là cơ khoa học đề xuất các giải pháp nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thuỷ lợi nội đồng trên các vùng sinh thái.
5. Đã phân tỉnh Trà Vinh thành 3 vùng sinh thái theo quan điểm nguồn nước: (i) Vùng I: vùng sinh thái ngọt, (ii) Vùng II: vùng ngọt hóa, (iii) Vùng III: vùng sinh thái mặn, làm căn cứ đề xuất các giải pháp khoa học công nghệ về hạ tầng cơ sở thủy lợi nhằm phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
6. Đã đề xuất một số giải pháp chung nâng cấp hệ thống hạ tầng cơ sở thủy lợi phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp góp phần xây dựng nông thôn mới tỉnh Trà Vinh; Một số giải pháp có thể thực hiện trước mắt, tuy nhiên các giải pháp mang tính chiến lược lâu dài cũng đã được đề nghị nhằm từng bước hiện đại hóa hệ thống thủy lợi giai đoạn mới trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
7. Đã đề xuất các giải pháp chung nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng tỉnh Trà Vinh:
8. Đã đề xuất các giải pháp nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng cho vùng ngọt và vùng ngọt hóa tỉnh Trà Vinh.
9. Đã đề xuất các giải pháp nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng cho vùng sinh thái mặn tỉnh Trà Vinh.
10. Đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện, từng bước hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng cho 03 mô hình mẫu đại diện cho các cây con chủ lực trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh Trà Vinh.