Bệnh nấm đường tiêu hóa ở gà do một loại nấm có tên là Candida albicans gây ra. Đặc điểm của bệnh là gây viêm loét phần trên đường tiêu hóa ở gà, với những triệu chứng đặc trưng là nôn ộc ra thức ăn có chất nhầy hôi thối, kèm theo tiêu chảy; gà chậm lớn và tỷ lệ chết thấp.

1. Căn bệnh: Candida albicans là loại nấm men đơn bào có đường kính 2-4μ, sinh sản thành chuỗi và sinh nội độc tố. Nhiệt độ thích hợp 20-37^oC. Candida albicans có sức đề kháng yếu: trong mủ, nước tiểu, nấm tồn tại trong vòng 1 tháng; ánh nắng, nước sôi diệt nhanh; ở nhiệt độ 70^oC nấm mất hoạt lực sau 10-15 phút, nhưng sức đề kháng sẽ tăng lên trong điều kiện khô và lạnh. Các chất hóa học như iod, formol 2%, chloramin đều có tác dụng diệt nấm tốt.

2. Động vật cảm thụ: Gà, bồ câu và gà lôi đều mẫn cảm với bệnh. Đặc biệt là gà non nhiễm bệnh nhiều hơn gà trưởng thành.

3. Con đường truyền lây:

- Do hệ thống dụng cụ đựng nước uống và nước uống không được vệ sinh bị nhiễm nấm;

- Do dùng kháng sinh trộn thức ăn hay nước uống kéo dài làm cho nấm phát triển ngay trong đường tiêu hóa;

- Do kế phát một số bệnh đường tiêu hóa;

- Do thức ăn bị nhiễm nấm.

4. Triệu chứng:

a) Thể cấp tính: Thể này thời gian nung bệnh trong vòng 3 ngày, chỉ xuất hiện ở loại gia cầm con từ 5-10 ngày tuổi. Đầu tiên chỉ vài con sau lan ra cả đàn. Gà ủ rũ, biếng ăn, tiêu chảy. Giai đoạn cuối con bệnh có thể bị liệt chân, sau đó chết.

b) Thể á cấp tính: Thể này kéo dài trong vòng 3-15 ngày, chủ yếu ở loại gà 10-45 ngày tuổi. Dấu hiệu đầu tiên xuất hiện những đốm trắng trên niêm mạc miệng, hầu, họng, dần dần phát triển thành màng giả lan khắp niêm mạc. Niêm mạc bong ra để lộ những vết loét màu đỏ, sau chuyển sang màu vàng. Giai đoạn này con vật ủ rũ, kém ăn, sau vài ngày tiêu chảy, liệt cánh, mồm há, dần dần con vật kiệt sức chết. Bệnh ở gà 1-3 tháng tuổi  ít chết và thường chuyển sang thể mãn tính. Thông thường chỉ thấy con vật chậm lớn, nhẹ cân; chúng trở thành nguồn truyền nhiễm.

5. Bệnh tích: Bệnh tích điển hình tập trung ở niêm mạc đường tiêu hóa. Xoang miệng chứa nhiều niêm dịch màu trắng đục. Lưỡi, hầu lốm đốm những chấm trắng xen lẫn với niêm dịch nhầy màu trắng sữa hay trắng xám. Trường hợp bệnh nặng, khuẩn lạc phát triển thành màng giả màu trắng đục che phủ niêm mạc phần đường tiêu hóa, nếu bong đi để lộ vết loét khá sâu. Bệnh tích ở diều rất điển hình: niêm mạc diều phủ nhiều niêm dịch màu trắng sữa, dưới lớp dịch nhờn là những điểm trắng rải rác khắp xen kẽ với những điểm xuất huyết. Bệnh có thể lan đến túi hơi làm vỡ túi hơi. Bệnh lan đến dạ dày và ruột làm cho dạ dày, ruột chứa nhiều dịch nhờn màu trắng, đôi chỗ có tụ máu xuất huyết. Trên gan, thận, tim, màng não, thấy những chấm trắng có đường kính từ 1-2mm, đôi chỗ xuất huyết. Kiểm tra tổ chức học các ổ bệnh tích sẽ thấy sợi nấm, các tế bào bị phá huỷ, các tổ chức bị thoái hóa đôi chỗ thấy hoại tử.

6. Phòng bệnh: Phòng bệnh nấm chủ yếu là làm tăng sức đề kháng của con vật. Trong đó, điều kiện nuôi dưỡng, khẩu phần thức ăn có ý nghĩa quan trọng. Thành phần thức ăn đặc biệt là đạm, vitamin và nguyên tố vi lượng có vai trò nâng cao khả năng chống bệnh của niêm mạc. Vệ sinh chuồng trại tốt có tác dụng phòng bệnh tốt. Ở những nơi thường xuyên có bệnh, phải chủ động phòng bệnh bằng thuốc. Gia cầm từ 5 ngày tuổi có thể trộn Nystatin vào thức ăn với liều từ 50-100.000 đơn vị cho 1kg thể trọng. Khi bệnh xảy ra phải cách ly tiêu độc, sát trùng bằng dung dịch formol 2%, xút 1%. Có thể dội rửa máng ăn bằng xút nóng 2%. Sau 30 phút dội lại bằng nước sạch rồi đem phơi nắng.

7. Điều trị: Những con bị nặng thì phải loại thải. Phân đàn, cách ly những con bị nhẹ, điều trị bằng các loại thuốc sau: Fungicidin, Mycostatin, Candicidin, Tricomycin. Có thể điều trị bằng Nystatin với liều 300-600.000 đơn vị cho 1kg trọng lượng. Thuốc hòa vào sữa chua cho ăn ngày 2 lần, ăn trong 10 ngày. Sữa chua có tác dụng hồi phục sự hoạt động của các vi khuẩn có ích trong đường tiêu hóa. Trường hợp bệnh có nguy cơ kế phát các bệnh khác thì dùng thêm các loại kháng sinh mạnh. Cùng với dùng kháng sinh cần bổ sung các loại vitamin vào thức ăn, để tăng sức đề kháng của niêm mạc. Đồng thời dùng dung dịch sulfat đồng 1/200, iodure kali 0,8% cho uống, thuốc tím 1% để bôi.

                Theo http://www.dost-bentre.gov.vn