Ở chỗ chúng tôi cây Vạn tuế được trồng khá nhiều để bán lá, nhưng không rõ tại sao gần đây chúng thường bị một lọai rệp mầu trắng, cơ thể rất nhỏ (chỉ khỏang 1-2 ly) mỏng dính, dán chặt vào mặt dưới của lá, hay xung quanh phần gốc của cuống lá. Nếu nhiều chúng bao phủ trắng cả mặt dưới lá làm cho lá bị vàng dần rồi chết khô. Chúng tôi đã phun xịt nhiều lọai thuốc, nhưng không có kết qủa là bao. Xin cho biết đó là lọai rệp gì? Có cách nào để diệt trừ lọai rệp này có kết qủa?

Hùynh Văn Bé Hai (Long Thành, Đồng Nai)

Trả lời: Qua mô tả của bạn kết hợp với tình hình thực tế mà chúng tôi có dịp quan sát được ở một số vườn kiểng trong thời gian gần đây, chúng tôi cho rằng con rệp đang gây hại cho cây Vạn tuế ở chỗ bạn là con rệp sáp vẩy (Chrysomphalus  ficus) thuộc họ Diaspididae. Nhiều người chơi kiểng cho biết  thời gian gần đây  lọai rệp này  đã phát sinh và gây hại trên cây Vạn tuế nhiều hơn so với trước đây.

Trên lá cây  ban đầu chỉ là một vài con  nhìn giống như những cái vẩy mầu trắng nhỏ xíu cỡ một, hai ly bám chặt vào gốc của cuống lá kép chẳng mấy ai để ý, nhưng do tốc độ sinh sản của chúng tương đối nhanh nên khi gặp điều kiện thuận lợi chỉ cần  người trồng sơ ý không thăm nom, quan sát cây một thời gian thì chúng đã sinh sôi nẩy nở bám trắng cả mặt dưới của phiến lá chét và xung quanh  gốc của cuống lá kép, thậm chí trên cả bề mặt của ngọn cây (ảnh IV-6a, IV-6b). Lọai rệp này nằm bất động một chỗ, chích hút nhựa của cây làm cho lá cây vàng dần, nếu mật số cao có thể làm lá trở nên vàng úa nặng và chết khô. Qua tiếp xúc chúng tôi được biết đã có những người mới chơi lọai cây kiểng này do chưa có kinh nghiệm cứ tưởng đây là một lọai nấm bệnh mầu trắng  gây hại nên đã mua nhiều lọai thuốc trừ bệnh về phun xịt nhưng chẳng thấy có kết qủa, và cuối cùng vẫn “tiền mất tật mang”.

Để hạn chế tác hại của rệp bạn có thể áp dụng một số biện pháp chính sau đây:

-Khi mua cây giống, hoặc khi tách chiết cây giống từ cây mẹ trong vườn ra trồng cần kiểm tra kỹ, nếu phát hiện thấy có rệp thì phải diệt trừ chúng triệt để bằng cách dùng bàn chải hoặc cây cọ sơn  (lọai có lông cứng) cọ rửa thật kỹ những chỗ có rệp bu bám để rửa trôi hết rệp trước khi đem cây giống đi trồng.

-Trong quá trình tưới tắm, chăm sóc cây nếu phát hiện có con rệp nào thì dùng tay tuốt bỏ rồi giết ngay để hạn chế rệp sinh sôi  tạo mật số cao.

-Nếu cây đã bị rệp gây hại nặng nên mạnh dạn cắt bỏ nhưng lá có mật số rệp cao đem tiêu hủy,  số còn lại tùy theo mật số còn nhiều hay ít mà có thể bắt diệt bằng tay, cọ rửa bằng bàn chải, cọ sơn hay dùng thuốc để phun xịt.

-Nếu số cây bị rệp hại không nhiều nên dùng bàn chải hoặc cọ sơn  cọ rửa sạch rệp trên lá, trên cây, sau đó dùng vòi nước xịt rửa kỹ xung quanh gốc  để rửa trôi rệp ra khỏi vùng gốc, rễ của cây.

-Có thể sử dụng một số lọai thuốc trừ sâu thuộc nhóm  nội hấp, xông hơi hoặc thấm sâu như Monster 40EC/75 WP; Bian 40EC; Lebaycid 50EC; Selecron 500EC; Mospilan 3EC; Oncol 20EC...hoặc DC-Tron Plus 98,8EC để phun xịt. Theo kinh nghiệm của một số nhà vườn ơ Tiền Giang, Bến Tre thì sau khi xịt thuốc khoảng một, hai ngày nên dùng vòi bơm nước có áp suất mạnh  xịt rửa cho hết những con rệp còn đang ngắc ngỏai chưa chết hẳn thi cây sẽ lâu bị rệp hại trở lại. Sau khi xịt thuốc nếu có thể được nên dùng bao hoặc vải Nilon  bao trùm kín cây  một, hai ngày  để thuốc có thời gian xông hơi  tiếp tục diệt những con rệp còn nằm ẩn lấp trong các khe kẽ của cây. Do những lọai thuốc đã nêu ít có khả năng diệt được trứng của rệp, nên sau khi xịt những trứng còn lại tiếp tục nở ra rệp non, vì thế sau khi xịt khỏang 3-5 ngày nên xịt tiếp một đợt thuốc thứ hai để tiếp tục tiêu diệt những rệp non mới nở. Khi xịt nên ưu tiên tập trung xịt thật đậm vào những vị trí có nhiều rệp bu bám nhiều.